آگاهی فرگشت و داروینیسم
فسیل جمجمه هومو ارگاستر
نام علمی: Homo ergaster
نام فارسی: انسان کارورز
اندکی کمتر از ۲میلیون‌سال قبل، در بعضی از فسیل‌های به دست آمده از کنیای شمالی، شروع به مشاهدهٔ نخستین شواهد مربوط به موجوداتی می‌کنیم که بیش از هر هومینین کهن دیگری به انسانهای مدرن شباهت دارد. نام علمی این شواهد فسیلی «Homo ergaster» (هومو ارگساتر) است. محققان نام گونه‌ای مجزایی را برای آنها استفاده نمی‌کند و در عوض، از آنها به عنوان هومو ارکتوس آفریقایی اولیه یاد می‌کنند.
گونه هومو ارگاستر نخستین هومینینی به شمار می‌رود که اندازه و شکل بدن او بیشتر از هر هومینین کهن(منظور استرالوپیتکوس آفریکانوس، پارانتروپوس و لوسی است) شبیه به انسانهای مدرن است. درهومو ارگاستر اندازهٔ جثه، دندان‌ها و آرواره‌ها کوچکتر از موارد متشابه در هومینین‌های کهن بوده و نشان از آن دارد که این گونه یا رژیم غذایی متفاوت با هومینین‌های داشته و یا از رژیم غذایی متشابهی با آنان برخوردار بوده، اما مواد غذایی را پیش از خوردن، در بیرون از دهان خود پردازش و آماده می‌کرده است.
روش آشکار برای پردازش و فرآوری غذا در بیرون از دهانه پختن آن است و شماری از پژوهشگران بر این باورند که هومو ارگاستر ممکن است نخستین هومینین‌هایی بوده باشد که مستمر غذا می‌پخته‌اند. پختن غذا سبب می‌شود تا خوردن برخی غذاهای سخت آسان‌تر شود و همچنین بسیاری از مواد شیمیایی سمی‌کنندهٔ مواد غذایی را نیز بی‌اثر و غیرفعال می‌کند.
استفاده آتش توسط انسانهای هومو ارگاستر
نخستین شواهد پخت‌وپز روی زمین، در جایی نزدیک به ابزارهای سنگی یافت شده‌اند و قدمتی بین ۱ تا ۲ میلیون‌سال‌قبل دارند. تفسیر آن همچون مدرکی بر آتش روشن کردن عمدی وسوسه‌انگیز می‌نماید، اما هنگامی که صاعقه به درختی برخورد می‌کند نیز آن را میسوزاند و بقایای کُندهٔ یک درخت سوخته نیز می‌تواند با بقایای مربوط به آتش کنترل شده در یک اجاق یا آتشدان اشتباه گرفته شود. آتش های کنترل شده معمولا از آتش‌های طبیعی حاصل از سوختن کنده‌های درختان عمیق‌تر می سوزند، اما اگرچه تمیز دادن بقایای آتش‌های طبیعی از آتش کنترل‌شدهٔ یک هومینین در تئوری باید امکان‌پنیر باشد، اما این در عمل همواره آسان نیست.
نخستین شواهد باستان شناختی کنونی، مبتنی بر توانایی کنترل آتش، مربوط به سایت ۸۰۰ هزارسالهٔ «رگتیر بنوت یاکوو» (Daughters of Jacob Bridge) در اسرائیل است؛ اما شواهد مربوط به اجاق‌های سنگی بسیار جدیدتر است و بیش از ۳۰۰هزار سال قبل در آثارباستان‌شناختی مشاهده نمی‌شود.
چهره‌ی شبیه‌سازی شده هومو ارگاستر
اندام‌های حرکتی پایینی بلند در هومو ارگاستر به انواع متشابه در انسانهای مدرن شباهت دارد. پاهای بلند به دو پاها اجازه می‌دهد تا مسافت‌های طولانی را کارآمد راه‌پیمایی کنند. برخی از انسانهای مدرن بالغ آشکارا برای بالارفتن از درختان، به دست آوردن میوه‌ها و عسل سازش یافته‌اند، اما برای پیمودن هیچ مسافت طولانی در داخل جنگل و درختان سازش از خود نشان نمی‌دهند. پاهای بلند آنان به راه افتادن و دست‌ها توانایی انسان‌ریخت مانند خود را برای استفادهٔ کارآمد از شاخه‌ها به منظور تحرک و جابه‌جایی از دست داده است.
در تمام این جنبه‌ها، هومو ارگاستر تخصصی‌تر از هومینین‌های اولیه می‌نماید. با وجود این، از یک جنبهٔ مهم یعنی اندازهٔ مغز، در مقایسه رودولفی، که مغز بزرگ‌تری در میان دو هومونین‌های اولیه دارد، پیشرفت اندکی از خود نشان می‌دهد. اینکه چرا مغز بزرگ‌تر تا مدت‌های مدید در تاریخ تکامل انسان نمایان نمی‌شود هنوز معمایی پیش روی دیرین‌انسان‌شناسان است.
شاید این امر با پرهیز از خطرات احتراقی در مراحل پایاتی بارداری ارتباط داشته باشد. شکل و اندازه لگن واقعی، همراه با آنچه که می‌توان از اندازهٔ مغز بالغ درباره‌ی اندازهٔ مغزی نوزاد هومو ارگاستر استنتاج کرد، نشان می‌دهد که سر آنقدر کوچک بوده که بتواند جهت‌گیری خود را به طور مورب رو به کانال تولد انجام دهد و از این رو، نیازی به چرخش پس از طی کردن دهانهٔ لگن نداشته است. این امر، یکی از علل شایع انسداد زایمان را در هومو ارگاستر به خویی و کارآمدی رفع کرده است.