آگاهی فرگشت و داروینیسم
به جای تکیه بر روش‌های مبتنی بر ژنتیک، تحقیق جدیدی بر مبنای بررسی چگونگی تکامل دندان‌های فسیل‌های باستانی نشان می‌دهد گونه‌های نئاندرتال و انسان مدرن حداقل ۸۰۰ هزار سال قبل انشعاب یافتند، بسیار پیشتر از آنچه اکنون تصور می‌شود.
زمان پیشنهادی جدید حدود ۳۰۰ هزار سال قبل تر از تخمین های فعلی است. به‌علاوه؛ انسان هایدلبرگی، یکی دیگر از گونه‌های منقرض شده انسان، برخلاف باور بسیاری از انسان‌شناسان امروزی ممکن است آخرین نیای مشترک گونه ما و اقوام نئاندرتا‌ل‌مان نباشد.
دانشمندانی که در پی رمزگشایی از معماهای تکاملی گونه ما هستند در سال های اخیر با بررسی ژنوم سعی کرده‌اند تا بر اساس نرخ تغییرات ژنتیکی در هر نسل ساعتی مولکولی برای تعیین تاریخ فسیل ها فراهم کنند.
در عوض طبق تحقیقات جدید آیدا گومز روبلز از کالج دانشگاهی لندن تغییرات تکامل دندان‌ها در بین گونه های منقرض شده انسان ارزیابی شده است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد اندازه و ریخت روکش‌های دندان با نسبتی مداوم و یکنواخت تغییر کرده‌اند. تمرکز تحقیقات او بر دندان‌های آسیای بزرگ و کوچک حدود ۳۰ فسیل کشف شده از سایت «سیما دِ لوس هوزس» (Sima de los Huesos) است. تحقیقات قبلی به طور قابل اعتباری قدمت این فسیلها را حدود ۴۳۰ هزار سال قبل تعیین کرده‌اند؛ نزدیک به زمانی که پیشتر تصور می‌شد انسان خردمند و نئاندرتال انشعاب پیدا کردند.
او ارتباطی قوی بین دندان‌های انسان‌سایان(Hominins) سایت «سیما» و دندان نئاندرتال‌ها یافته است؛ این یعنی شباهت‌ها تنها در صورتی می‌تواند وجود داشته باشند که مدتی طولانی از انشعاب گذشته باشد، با استفاده از تحلیل آماری تاریخ جدید انشعاب حدود ۸۰۰ هزار سال قبل تعیین شده است.
به گفته خانم گومز روبلز هرگونه انشعاب میان انسان نئاندرتال و مدرن زودتر از ۸۰۰ هزار سال قبل مستلزم تکامل غیرمنتظره نئاندرتال‌های اولیه «سیما د لوس هوزس» است و مهم‌ترین نتیجه‌گیری این است که انسان هایدلبرگی نمی‌توانند آخرین نیای مشترک انسان‌های نئاندرتال و مدرن باشد.
این پژوهش توسط ماریانا رکساندیک، انسان‌شناس زیستی دانشگاه وینیپگ مورد تحسین قرار گرفته است. به گفته روکساندیک: «او زمانی را معین کرده است که احتمالاً نئاندرتال‌ها راه‌شان جدا شده و این دستاوردی بسیار بزرگ است.»
از طرف دیگر سوزان کایچل، استاد تکامل انسان از دانشگاه راتگرز، دیدگاهی منتقدانه دارد: «اگر نیای انسان‌های مدرن و نئاندرتال به انسان هایدلبرگی باز نمی گردد به کدام گونه دیگر برمی‌گردد؟ نوعی ناشناخته؟»