خزندگان مرزها
در سال ۱۹۸۴، پروژهٔ ژنوم انسانی اعلام کرد فناوریهای علمی و آزمایشگاهی جدید قادرند فرآیند نقشهبرداری از کل ترتیب ژنتیکی دیانای انسان را آغاز کنند. این پروژهٔ عظیم سِیلی از فانتزیهای علمیتخیلی را بههمراه داشت؛ از تغییر شکلهای هیولاواری که هنوز بیشتر به [فیلم] بیگانه نزدیک بودند، مانند مجموعهٔ گونهها(۱۹۹۸-۲۰۰۷) تا پروتکلهای علمیِ بسیار ضعیفی که محدود به چهاردیواری آزمایشگاه بودند، مانند پیوند(۲۰۰۹)، و یا تعمقهای جدیدتر بر تباهشهرهایی که حاصل کنترلهای ژنتیکی بودند، مانند گاتاکا(۱۹۹۷) و کد۴۷(۲۰۰۳).
اما از وقتی که پروژهٔ ژنوم انسانی بالاخره در سال ۲۰۰۰ تکمیل شد، زیستشناسان متوجه شدند که این نقشه بیشتر از اینکه شبیه به دستورالعمل باشد، تنها به یک لغتنامهٔ عظیم میماند و دیانای تنها یک عنصر در حوزهٔ وسیعتری از درک اپیژنتیک(Epigenetic) از زندگی و تکامل است.
انقلابهایی که در حوزهٔ زیستشناسی مولکولی و بیوتکنولوژی از سال ۲۰۰۰ رخ داده است، ادعاهای نئوداروینی که ژنها را تنها عوامل تحول میداند، بهشدت ضعیف کرده است. در دنیایی که حیات را میتوان در سطح سلولی دستکاری کرد و «اشیای زیستی» سراسر تازهای را در محیطهای کشت ساخت، ما بیش از پیش با موجوداتی احاطه شدیم که «خزندگان مرزها» نام گرفتهاند، موجوداتی که تن به دستهبندیهای زیستشناختی نمیدهند یا جایی میان مصنوعی و طبیعی نشستهاند.
لابد بههمین دلیل است که فیلمهای علمی-تخیلیِ امروزی تا این حد به جانوران لزج و شاخکمانند علاقه دارد؛ بازوهای لولیدهٔ هشتپامانندی که در غبار(۲۰۰۷ – The Mist) یا مرزهای آمریکا در هیولاها(۲۰۱۰ – The Monsters) ظاهر میشوند یا موجودی که در میزبان(۲۰۰۶ – The Host) اطراف رودخانهٔ هان در سئول میپلکد یا پیچوتاب خوردنهای پرومتئوس(۲۰۱۲) که در قالب سهبعدی آنقدر تأثیرگزار شده.
این تمهیدات، که وامدار داستانهای وحشتناکِ ماتریالیستیِ لاورکرافت هستند، امکانات تغییرناپذیر نامحدود، بیشکل و انعطافپذیرِ حیات را ارائه میکنند، آن هم در تصاویر ساختهٔ جلوههای ویه که در آنها دیجیتال و ارگانیک از هم غیرقابل تشخیصاند.
حال که حقههای سینماییِ ترنسفورمیسم را بر روی لپتاپ هم میتوان طراحی کرد، انعطافپذیریِ تصاویر بهشکلی غریب هماهنگ با این دریافت ماست که فرآیندهای بیولوژیکی اساسش را در فرآیندهای طبیعیِ تدریجی از دست داده و وارد مرحلهٔ مصیبتبار تازهای میشود.[نگاه کنید به سخنرانی: امکان ویرایش کدهای ژنتیکی]
علم بالاخره خود را بهپای تصاویر خیالیِ مری شلی از «پرومتئوس مدرن» رسانده است. این امر، سینما و ادبیات علمی-تخیلی را، همچنان و بهطرز تکاندهندهای، بجا و معنادار باقی میگذارد – بهعنوان ثبتکنندهٔ حیاتی آخرین اندیشههای هوموساپینس در وضعیتِ احتمالاً برای همیشه تغییریافتهاش، کمی قبل از شروع نو.
پایان /
بخش آخر