حاملان و ناقلان مم
دراینجا این پرسش بهمیان میآید که حاملان کدهای اطلاعاتی چه کسانی هستند؟ نمونهای از حاملان ممها از این قرار است: مردم، کنشگران، پدر و مادر، همالان، معلمان، نخبگان، رسانهها و… .
وقتی مولوی میگوید:«میرود از سینهها تا سینه / از ره پنهان صلاح و کینهها» بهفرآیندی اشاره میکند که در نظریه ممها از آن بحث شده است. وقتی مولانا را با چشمانداز تازه و در سپهر مفهومی امروزی میخوانیم، چیزهایی میبینیم که با تسامح میتوان گفت، با مفهومپردازیهای جدید قابل مقایسه یا متناظر است و این از نبوغ شمسالدین محمد است که شاعری بلخی، رومی و جهانی است.
ممها سینهبهسینه منتقل میشوند. حاملان ممها واسطههای انسانی هستند. مردم و کنشگران حاملان ممها هستند. کنشگری که برای تغییر فرهنگ، رنج معنادار میکشد، حامل مم و نیز مروج ممهای جدید است. پدرها و مادرها از نخستین انتقالدهندگان اطلاعات و ممها بهفرزندان هستند و موجبات اجتماعی شدن و درونی شدن ارزشهای رفتاری و نگرشها را در آنها بهوجود میآورند. افزون بر پدر و مادر، معلمان، همشاگردیها، همکلاسیها، بچههای محله، همسایه، قوم و خویش، همقطاران و همکاران نقش مهمی در انتقال ممها دارند.
نخبگان و بهویژه نخبگان سیاسی حاملان کدهای اطلاعاتی هستند. مرم اغلب بر دین حکمرانان خویشند و به پادشاهان خود خیلی شبیهتر از پدرانشان هستند.(الناس علی دین ملوکهم، الناس بملوکهم اشبه منهم بآائهم) نخبهها تأثیر فراوانی بر جامعه دارند. وقتی به کسی که از دور با آثارش آشنا بودهاید، نزدیک میشوید و برخی رفتارها و مناسبات واقعی مناسبات واقعی او را با ادعاها و گفتارش مغایر میبینید، تمام ارزشهایتان ذوب میشود. میگویید اگر میشد این ارزشها را بهارزشهای وجود مبدل کرد، ایشان چنین میکردند. اگر ایشان با وجود این همه مدعیات نتوانسته چنین کاری را عملی کند، پس این ارزشها عملی نیستند.
اینجاست که مم خاصی شکل میگیرد مبنی بر اینکه جای ارزشها در گفتار و نوشتههاست، نه در کوچه و بازار و معاملات و مناسبات واقعی. رفتار یک نخبه روی فرزندان ما بسیار تأثیر دارد. سرانجام رسانهها نیز نقش غیرقابل انکاری در فرآیندهای جامعه دارند.
قسمت۱: ممها چیستند؟
قسمت۲: ممها چگونه کپی و تکثیر میشوند؟
قسمت۳: حاملان و ناقلان مم.
قسمت۴: راههای انتقال مم.
قسمت۵: فرآیندهای ممتیک.
قسمت۶: عنصر کنش و دگرگونی.
برای مطالعهٔ بیشتر، و اگر به فرهنگ و رفتارشناسی ایرانیان علاقه دارید، کتاب را تهیه فرمایید.
متن بازبینی شده است/